Waarom is leven op aarde mogelijk? Omdat dit de plek is waar leven mogelijk is. Juist hier, en alleen hier. Deze wereld is de meest geschikte plek voor wat wij doen en nodig hebben. Leibniz zei al in de zeventiende eeuw: een wereld die het eenvoudigst is in zijn vooronderstellingen en het rijkst aan verschijnselen. Het had anders kunnen zijn, maar hier moeten we het mee doen.
Waarom is leven op aarde moeilijk? Omdat er zoveel mogelijk is. Juist hier, alleen hier. Het mag dan wel de meest geschikte plek zijn voor ons, door die rijkdom aan verschijnselen is ze ook zo moeilijk te doorgronden. Altijd zijn er weer nieuwe, betere verklaringen mogelijk. We lijken er nooit achter te kunnen komen.
Onze wereld is in ieder geval meer dan een strijdtoneel van goed tegenover kwaad. Al willen wereldleiders het ons anders laten geloven. Het ligt altijd anders, ingewikkelder ondoorgrondelijker, en nooit zo simpel dat de een volledig gelijk heeft en de ander niet.
We zijn gedoemd om te blijven zoeken, en om er samen het beste van te maken.